Ancaman hakisan pantai dan adaptasi komuniti pesisir pantai di Malaysia: Kajian kes Kampung Kemeruk, Kota Bharu, Kelantan

Abstract

Kawasan pesisir pantai merupakan kawasan yang sensitif dan cenderung terdedah kepada pelbagai ancaman seperti hakisan yang boleh mendatangkan kesan kepada kesejahteraan hidup manusia, persekitaran dan ekosistem. Kajian ini mengenalpasti bentuk adaptasi komuniti pesisir pantai di Kampung Kemeruk bagi mengatasi ancaman hakisan pantai untuk meneruskan kelangsungan hidup seperti sedia kala. Data primer diperolehi melalui kaedah borang soal selidik dan temubual serta pemerhatian lapangan yang melibatkan 83 orang ketua isi rumah yang telah disampel secara berstrata memfokuskan kepada semua mangsa hakisan. Hasil kajian mendapati tiga peringkat adaptasi yang telah dilakukan oleh penduduk Kampung Kemeruk . Adaptasi jangka masa pendek ialah membina benteng guni pasir untuk mengukuhkan tebing sungai daripada impak deras dentuman ombak dan sekaligus dapat mengurangkan hakisan tebing terjadi. Adaptasi jangkamasa sederhana ialah seperti menanam pokok-pokok di persekitaran kediaman seperti menanam pokok kelapa dan juga membuat ubah suai terhadap rumah yang mereka diami. Langkah ini dirasakan mampu untuk masyarakat menanganinya dalam tempoh setahun ke lima tahun. Adaptasi jangkamasa panjang dikenalpasti ialah dengan cara memindahkan tapak rumah ke kawasan baharu yang agak jauh daripada pesisir pantai.

Katakunci: adaptasi hakisan pantai, ancaman alam sekitar, hakisan pantai, kaedah adaptasi, kawasan pantai, komuniti pesisir pantai

Coastal areas are environmentally sensitive areas where local inhabitants and ecosystem may be exposed to various threats of erosion . This study identified forms of adaptation adopted by the coastal community of Kampung Kemeruk, Kelantan in coping with the environmental threats posed by coastal erosion while maintaining their every day life. Primary data were gathered from a field survey of 83 household heads whose households were liable to the adverse impact of coastal erosion in their locality. The findings revealed three stages of community adaptation. The short term adaptation saw the embankment of the coastal front with sand bags to break the initial impact of the wave onslaught. The medium term adaptation was house renovation and the planting of trees considered suitable for resisting and withstanding coastal erosion for as long as five years. The long term adaptation was moving houses to new and safer sites.

Keywords: adaptation method, coastal area, coastal community, coastal erosion adaptation, coastal erosion, environmental threat