SISTEM REGULASI MEDIA SIARAN INDONESIA DAN MALAYSIA (Broadcasting Regulation System of Indonesia & Malaysia)

Abstract

Kajian ini cuba memahami fungsi, kesan dan cabaran pengawalan media dengan menumpukan kepada badan-badan pengawalseliaan di Malaysia dan Indonesia. Untuk tujuan ini, pengawal selia media Malaysia dari Kementerian Dalam Negeri iaitu Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (MCMC) dan Forum Kandungan Komunikasi dan Multimedia (CMCF), serta badan-badan di Indonesia iaitu Komisi Penyiaran Indonesia (KPI) dan Dewan Pers telah dipilih untuk memberikan maklumat berkenaan pengawalan siaran media menerusi temubual mendalam yang dijalankan pengkaji. Secara umumnya, kajian ini telah menunjukkan bahawa isu-isu yang berkaitan dengan tadbir urus media dan amalan peraturan yang tidak eksklusif tetapi saling berkongsi antara kedua-dua negara. Secara perbandingan, pengkaji telah mengenal pasti tiga bidang utama yang penting dalam wacana tadbir urus dan peraturan di Malaysia dan Indonesia. Pertama ialah modus operandi. Di kedua-dua negara, pemantauan dan pengawalseliaan dasar dan undang-undang media secara amnya bukan konfrontatif tetapi secara kerjasama. Kedua ialah ketelusan. Pengawal selia Malaysia dilihat kurang bersedia untuk memaklumkan dan berkongsi dengan masyarakat awam berbanding dengan badan-badan di Indonesia. Hal ini dikatakan berbeza kerana di Indonesia masyarakat boleh terlibat seccara interaktif dalam pemberitaan media. Terdapat juga perbezaan konsep yang konsisten di antara negara-negara ini apabila ia melibatkan kebebasan dan akses kepada maklumat. Pihak berkuasa Indonesia sememangnya menyampaikan maklumat dalam tadbir urus yang telus dengan menggunakan aplikasi media sosial seperti Facebook untuk memastikan orang ramai dimaklumkan tentang akibat-akibat kepada tindakan mereka. Menariknya, pihak berkuasa Malaysia, bagaimanapun dilihat mempunyai kecenderungan untuk menangguhkan maklumat untuk disampaikan kepada masyarakat awam dengan menjelaskan tindakan mereka atau sekatan demi memastikan ketelusan. Ketiga ialah autonomi. Walaupun pengawal selia tugasnya berkaitan dengan  undang-undang penyiaran, etika dan ketetapan lain, tetapi pengecualian pesalah tidak selalu menjadi prerogatif kerana ia mungkin mengambil 'perundingan giliran' apabila ia melibatkan pengusaha media-ahli politik. Pihak berkuasa pengawalseliaan yang berkurang telah menimbulkan persoalan mengenai pentadbiran media dan autonomi untuk pengawasan orang ramai.

___________________________

This study attempts to understand the functions, impact and challenges of media regulation by focusing on the respective regulating bodies in Malaysia and Indonesia. For this purpose, Malaysian media regulators from the Ministry of Home Affairs, the Malaysian Communication and Multimedia Commission (MCMC) and the Communications and Multimedia Content Forum (CMCF) preceded their counterparts from the Indonesian Broadcasting Commission (Komisi Penyiaran Indonesia, KPI) and the Press Council (Dewan Pers) in giving out in-depth interviews. In general, the findings have shown that issues related to media governance and regulation practices are not exclusive to but mutually shared between both countries. Comparatively, we have identified three broad areas as salient to the discourse of governance and regulation in Malaysia and Indonesia. First is modus operandi. In both countries, the monitoring and regulating of media policies and laws are generally non-confrontational but co-operative. Second is on transparency. Malaysian regulators are much less willing to inform and share with the members of the public spheres than their Indonesian counterparts. This is because in Indonesia the public may involve themselves in media coverage through interactive programs. There is a real conceptual difference between these nation-states when it comes to the freedom and access to information. Indonesian authorities have certainly upped the ante in transparent governance by deploying social media application such as Facebook to keep the public informed of the reasons to their actions. Interestingly, Malaysian authorities, however, seems to have the tendency of deferring information from the public spheres before eventually explaining their actions or sanctions eventually transparent. Third is autonomy. Whilst regulators are duty-bound by broadcasting laws, ethics and other stipulations, it appears that charging offenders is never always the sole prerogative of the enforcer for it may take a ‘consultative turn’ when it involves media conglomerates-cum-politicians. The diminishing authority of regulating authorities have raised questions regarding media governance and autonomy for public scrutiny.