Falsafah Fatalisme dan Takdir Qur’ānī Menurut Abū Ḥāmid Muḥammad b. Muḥammad al-Ghazālī (W. 505 H)

Ahmad Yunus bin Mohd Noor, Bismillah binti Za'bah

Abstract


Conversations regarding fate are not a recent development, they have been deliberated upon since the era of Prophet Muhammad PBUH. However, the philosophy of fate in today's world has been mixed with the secular and liberal-shaped values and ideas that are the challenge of thought born of Western civilization. The understanding of the concept of destiny has been influenced by various ideologies of thought and culture, especially from Western philosophy. One of them is the philosophy of fatalism which talks about the fate and destiny of the individual. The understanding of destiny for Muslims is crucial since it is a component related to the Islamic Creed (Aqidah) and part of the pillars of faith. Therefore, this article's objective is to identify the distinctions between the fatalism and destiny ideologies by Abū Ḥāmid al-Ghazālī. This article uses a qualitative design by analyzing the content of al-Qur’ān thematically based on themes, as well as documents and writings of Western studies. However, the results of the study showed that the Qur'ān documents the debate surrounding the ideology of fatalism and that there are distinctions between fatalism's ideology and Islam's view of destiny. This article's implication is to present a thorough comprehension of both philosophies to prevent misconceptions.


Full Text:

PDF

References


Abd al-Karim Al-Khatib. 1979. Al-Qada’ wa al-Qadar bayn al-Falsafah wa al-Din al-Jabr wa al-Ikhtiyar al-Asbab wa al-Musabbabat al-Khayr wa al-Sharr. Beirut: Dār al-Fikr al-`Arabi.

Abdul Rashid Abdul Aziz1, Anita Abdul Rani, Umi Hamidaton Soffian Lee, Muhd Khairi Mahyuddin, Imaduddin Abidin & Mohd Suhardi Mat Jusoh. 2021. Konsep dan Perspektif Tauhidik Dalam Meningkatkan Kebahagiaan Kendiri. International Journal of Humanities Technology and Civilization (Ijhtc). 6(1): 42-50.

Abu Muhammad bin Muhammad al-Ghazali. 1998. Kitab Sharh `Ajaib al-Qalb, Ihya’ Ulum al-Din. Jilid 3. Beirut: Dar al-Kutub al-`Ilmiyyah

Ahmad Amin. 1965. Fajr al-Islam. Cairo: al-Nahdah

Ahmad Farouk Musa & Piet Hizbullah Khaidir. 2023. The Philosophical Sufism of Harun Nasution: A Phenomenological-Historical Investigation of the Influence of Neo-Mu’tazilism. Intellectual Discourse. 31(2): 325-344.

Ahmad Sunawari Long, Jaffary Awang & Kamaruddin Salleh. 2004. Falsafah Fatalisme dan Minda Melayu. International Seminar On Islamic Thoughts Proceedings. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Akhmad Ibrahim. 2010. Konsep Takdir Dalam al-Qur’ān. Tesis Sarjana. Institut Agama Islam Negeri Sunan Ampel Surabaya.

Amilah Awang Abd Rahman. 2021. Free Will Versus Belief in Qadr?. Afkar. 23(1): 139-166.

Atika Intania Kiki Ade Putri. 2022. Ikhtiar Dan Takdir (Studi Komparatif Nurcholish Madjid Dan Hamka). Tesis Sarjana, Fakultas Ushuluddin, Adab dan Dakwah Universitas Islam Negeri Fatmawati Sukarno

B. Davies. 2004. An Introduction to the Philosophy of Religion. 3rd edition. Oxford: Oxford University Press.

David Hume. 1999. An Enquiry Concerning Human Understanding. New York: Oxford University Press.

Dewan Bahasa dan Pustaka. 2016. Kamus Dewan Edisi Keempat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Faizuri Abd. Latif & Mohd Syukri Zainal Abidin. 2021. Kefahaman Takdir Ulama Melayu dalam Merawat Kecelaruan Jiwa. Jurnal Usuluddin. 49(2): 95-133.

Husna Husain. 2022. Huraian Tema Ayat-Ayat Berkaitan Doa di Dalam Al-Qur’ān. Journal of Islamic Social Sciences and Humanities. 27(1): 145-157.

I. Ghazzālī & W. Watt. 1963. The Faith and Practice of al-Ghazālī. 2nd edition. Oxford: Oneworld.

I. Peta. 2022. Aḥmad Amīn’s Rationalist Approach to the Qur’ān and Sunnah. Religions. 13(3:234): 1-15.

Ibnu Taimiyyah. 2001. Syarh al-Aqidah al-Wasithiyah. Saudi Arabia : Dar Ibn al-Jauzi.

Ibn al-Qayyim al-Jawziyyah. 1990. al-Da’wa al-Dawa’. Kaherah: Dar al-Kitab al-Misri.

Ibn Manzur. 1994. Lisān al-'Arab, Jil.3. Cet.3. Beirut: Dār al-Fikr.

Iril Admizal. Takdir Dalam Islam (Suatu Kajian Tematik). 2021. Jurnal Ilmu Ushuluddin, Adab dan Dakwah. 3(1): 87-107.

Irma Patima. 2021. Takdir Dalam Perspektif Ibnu Qayyim Al-Jauziyah (1292-1350 M) Dan Harun Nasution (1919- 1998 M): Studi Komparasi. Tesis Sarjana, Fakultas Ushuluddin, Universitas Islam Negeri Sultan Syarif Kasim Riau.

Ishak Din & Harun Din. 1995. Permasalahan Akidah Tauhid Pegangan Setiap Mukmin. Kuala Lumpur: Pustaka Darul Nu’man.

Joshua A. Wilt, Nick Stauner & Julie J. Exline. 2023. Beliefs and Experiences Involving God, the Devil, Spirits, and Fate: Social, Motivational and Cognitive Predictors. The International Journal for the Psychology of Religion. 33(1): 19-35.

Khalif Muammar A. Harris. 2018. Islam dan Liberalisme: Antara Maṣlaḥah dan Mafsadah. Afkar. 20(2): 1-52.

M Quraish Shihab. 1992. Membumikan al-Qur’ān . Bandung: Mizan.

M Quraish Shihab. 1999. Menyingkap Tabir Ilahi. Jakarta: Lentera Hati.

M Quraish Shihab. 1997. Wawasan al-Qur’ān , Fungsi dan Peran Wahyu dalam Kehidupan Masyarakat. Bandung: Mizan.

M Quraish Shihab. 2017. Tafsir al-Mishbāh. Tangerang: Lentera Hati.

Makmor Tumin & Mazlan Che Soh. 2020. Sumbangan Tradisi Barat dan Islam terhadap Idea Masyarakat Sivil. Afkar. 22(2): 77-118.

Mohd Nasir Omar. 2013. Falsafah dan Syariat Islam. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mohamad Zulkifli Abdul Ghani, Ahmad Irdha Mokhtar & Zainab Ismail. 2020. Wasatiyyah : Konsep Dan Pengamalan. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mosa Alblezi, Mohd Aderi Che Noh, Afiful Ikhwan & Saiful Anwar. 2022. Sufism’s Status as the Balance of Islamic Law. International Journal Law and Society (IJLAS). 1(2): 85-96.

Muhammad Hazim Mohd Azhara & Syed Mohammad Hilmi Syed Abdul Rahman. 2017. Perbahasan Tentang Takdir: Dawabit dan Sorotan Literatur. Online Journal of Research in Islamic Studies. 4(2): 13-29.

Muhammad Abi Hamid al-Ghazali. 2003. al-Iqtishad fi al-I’tiqad. Beirut: Dar Kotaiba.

Muhammad al-Ghazali. 1992. Ta’ammulat fi al-Din wa al-Hayah. Iskandariah: Dar al-Da`wah.

Muhammad Hazim & Syed Mohammad Hilmi. 2018. Keseimbangan al-Asha‘irah Dalam Pentafsiran Ayat al-Jabr dan Ayat al-Ikhtiyar. Afkar. 2(1): 285-310.

Muhammad Khairul Ikhwan Mohamed Nasir. 2021. Sumbangan Khalifah ᶜUmar Bin ᶜAbd Al-ᶜAziz (99 H/717 M – 101 H/720 M) Dalam Menangani Fahaman Al-Qadariyyah. Tesis Sarjana, Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor D.E.

Muhammad Shodiq, Chicha Putri Rahman & Mauidlotun Nisa. 2023. Moderasi Teologi Balā’ Dalam Tafsir Al-Amtsal Nashir Makarim Shiraz: Respon Atas Fatalisme Dan Eskapisme. Jurnal Studi Islam. 5(2): 130-148.

Nik Mohd Sofa’Urrahman Nik Mohd Rosdi, Abdul Karim Ali & Syed Mohd Jeffri Syed Jaafar. 2022. Isu Pengkategorian Hadis Sebagai Ẓan Menurut Perspektif Qiyās Al-Shabah. Jurnal Fiqh. 19(2): 189-232.

Nur Asyiah. 2013. Ideologi Dalam Pendidikan Islam. Jurnal Islamika, 13(2): 125-132.

Nur Hidayah. 2020. Dari Jabariyah, ke Qadariyah, hingga Islam Progresif: Respons Muslim atas Pandemi Covid-19 di Indonesia. Jurnal Sosial & Budaya Syar-i. 7(5): 423-439.

R. Sadic. 2022. Abdol Karim Soroush’s Pluralistic Philosophy of Religion. Synthesis Philosophica. 73(1): 223-235.

René Brouwer & Emmanuele Vimercati. 2020. Fate, Providence and Free Will: Philosophy and Religion in Dialogue in the Early Imperial Age. Netherlands: Brill

Sayyed Mohamed Muhsin & Murshid Muhammad. 2021. Epidemik Di antara Qadar dan Hadhar: Sorotan dari Al- Nawawi. Journal of Islam in Asia. 18 (2): 144-158.

Sulaiman, Ali Imran, Bachtari Alam Hidayat, Saepudin Mashuri, Reslawati & Fakhrurrazi. 2022. Moderation Religion In The Era Society 5.0 And Multicultural Society: Studies Based On Legal, Religious, And Social Reviews. Linguistics and Culture Review. 6(S5): 180-193.

Surawan & M Mazrur. 2020. Psikologi Perkembangan Agama: Sebuah Tahapan Perkembangan Agama Manusia. Yogyakarta: K-Media

Syed Mohammad Hilmi Syed Abdul Rahman. 2006. Permasalahan Sekitar Qada' dan Qadar. Afkar. 7(1): 63–92.

Syed Mohammad Hilmi Syed Abdul Rahman, Muhammad Hazim Mohd Azhar, Khadijah Mohd Khambali @ Hambali, Che Zarrina Sa'ari, Azmil Zainal Abidin, Wan Adli Wan Ramli, Mohd Khairul Naim Che Nordin, Mohd Anuar Mamat, Faizuri Abd. Latif & Ali Gobaili Saged. 2020. Wasatiyyah Dalam Konsep Takdir dan Hubungannya dengan Pengurusan Stres. Online Journal of Research in Islamic Studies. 7(2): 13-22.

Thabathaba’i, Muhammad Husein. 1989. Islam Syi’ah, Asal Usul dan Perkembangannya. Jakarta: Pustaka Utama Grafiti.

Thio Christian Sulistio & Esther Gunawan. 2021. Perbandingan Konsep Teodise John Calvin dan C. S. Lewis serta Relevansinya terhadap Sikap Fatalistik dalam Menghadapi Covid-19. Jurnal Teologi dan Pendidikan Kristiani. 6(1): 153-175.

Wahiddin, Haidar Putra Daulay, and Zaini Dahlan. 2021. Teologi Jabariyah dan Qodariyah Dalam Tinjauan Sejarah Islam Periode Klasik. Local History & Heritage. 1(2):34-41.

Y. V. Subba Rao. 2020. Fate And Freewill. International Journal of Research. 8(3): 147-155.

Yusuf al-Qaradhawi. 1977. Al-Sabr fi al-Qur’ān . Kaherah: Dar Gharib.

Zakaria Stapa. 2023. Tawakal kepada Allah. Dewan Bahasa dan Pustaka: Kuala Lumpur.

Zubaidi Wahyono & Alizaman D. Gamon. 2020. Fahaman Ahlussunnah wa al Jama’ah di Asia Tenggara: Pemahaman dan Tanggapan Golongan Cerdik Pandai Muslim Terhadap Ideologi-Ideologi Baharu. Journal of Islam in Asia. 17(1): 249-288.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN: 0126-5008

eISSN: 0126-8694